اندیشه بان

اندیشه بان

جایی برای پاسداری از اندیشه
اندیشه بان

اندیشه بان

جایی برای پاسداری از اندیشه

با قرآن / قسمت اول

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحیم

به نام خداوند رحمتگر مهربان

 

- آغاز با نام خدا، نوعی آرامش و اطمینان درونی می‌بخشد؛ چرا که در همان ابتدای کار و به هنگام اعمال قدرت فردی‌مان، خود را به سرچشمه‌ی قدرت بی نهایت پیوند می‌زنیم و این امر نوعی فرح ذاتی به وجود می‌آورد. از طرف دیگر ما در پیش زمینه‌ی یاد کردن از خدا، نیازمان به کمک او را نیز بیان می‌کنیم. علاوه بر این‌ها شروع کار با نام خداوندِ لایزال می‌تواند به پایداری برنامه‌ی اجرایی‌مان کمک کند.

- در تمام فرهنگ‌ها و جوامع شروع کار را با نام خاصی رقم می‌زنند تا نشان دهند روح جاری در آن کار، در ارتباط مستقیم با همان نام آغازین است. برای جریان یافتن واقعی این روح در کارها باید توجه داشت که این "به نامِ" تنها زبانی نباشد، بلکه با توجه مستمر، درونی و رفتاری بدان باشد.

-کلمه‌ی الله جامع صفات خداوند است و به نوعی اسم خاص این موجود لایتناهی ست.

- رحمن یکی اسم‌های مختص خداوند است که تنها برای او به کار می‌رود؛ و اولین صفتی می‌باشد که در قرآن در وصف الله آمده است. هم رحمن و هم رحیم به معنای دهنده‌ی نعمت به‌کاررفته‌اند؛ بنابراین رحمانیت اساسی‌ترین و قابل‌توجه‌ترین صفت پروردگار یکتا می‌باشد. رحمان محتوایی کلی دارد و شامل همگان می‌شود. بدین معنا که رحمت گری و رحمانیت خداوند شامل همه‌ی افراد، با هر تفکر و مسلکی و با هر میزان تقوا و گناهی و به اندازه یکسان می‌شود؛ بنابراین "قهر خدا" در معنای مطلق آن بی‌معناست. چراکه هر انسانی تا درجه‌ای، از این صفت عمومی خداوند برخوردار است و لطف پروردگار شامل او می‌شود.

- رحیم، دومین صفت الله در قرآن است؛ که در فارسی آن را به مهربانی ترجمه کرده‌اند. رحیم اشاره به رحمت خاص خداوند دارد که ویژه‌ی بندگان مطیع، صالح و فرمان‌بردار است. وظیفه‌ی هر انسانی است که با اعمال و افکار خود، علاوه بر رحمانیت پروردگار، از رحیمیت او نیز بهره ببرد.

- توجه به این دو صفت برتر خداوند در آغاز قرآن، خود حاکی از "رحمانیت دین" و در معنای خاص‌تر آن "اسلام رحمانی" است. چراکه پروردگار یکتا، سرفصل‌های کتاب خود را با توجه به رحمانیت و رحیمیت آغاز می‌کند و با تکرار پی‌درپی این موضوع، مهر تأییدی بر "دین مهربانی" می‌زند. مهربانی با فرد و با اجتماع. حتی آیات تند و به‌اصطلاح آیات عذاب در قرآن را نیز باید با نیم‌نگاهی به این سرفصل‌ها بررسی نمود. عذاب‌های موقت نیز همه درنهایت به رحمت ختم می‌گردند. به قول مولانا:

بر نمد  چوبی  که  آن  را  مرد  زد              بر نــمد آن را نــزد، بر گَــرد زد

گسترده‌ترین و جهان‌شمول‌ترین صفات پروردگار، همین دو صفت است که در آغاز قرآن و آغاز سوره‌های این کتاب الهی دائماً تکرار شده است.

- بسم‌الله جزئی از هر سوره‌ی قرآن است و مستقل و جدا نیست؛ بنابراین محتوای سوره‌ها باید با توجه به همین بسم‌الله موردتوجه قرار گیرد.

- تنها یک سوره از قرآن با بسم‌الله شروع نمی‌شود و آن هم سوره‌ی توبه است و دلیل آن نیز شروع سوره با اعلان‌جنگ به جنایتکاران است. همچنین سوره‌ای که دو بسم‌الله الرحمن الرحیم دارد سوره‌ی نمل می‌باشد که بسم‌الله دوم در آیه‌ی سی‌ام و در آغاز نامه‌ی حضرت سلیمان به ملکه‌ی سبأ آمده است.

- حضرت رسول (ص): خداوند بزرگ صد باب رحمت دارد که یکی از آن را به زمین نازل کرده است و در مخلوقاتش تقسیم نموده و تمام عاطفه و محبتی که در میان مردم است از پرتو همان است. ولی نودونه قسمت را برای خود نگاه داشته و در قیامت بندگانش را مشمول آن می‌سازد.